γράφει η Ναταλί Φουντουκάκη
«Ο καθένας μπορεί να
θυμώσει- αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς με το σωστό άτομο, στο
σωστό βαθμό και στη σωστή στιγμή, για τη σωστή αιτία και με το σωστό τρόπο-
αυτό δεν είναι εύκολο.» Αριστοτέλης,
Ηθικά Νικομάχεια
Υπάρχει μια παλαιομοδίτικη λέξη, που περιγράφει το σύνολο
των δεξιοτήτων, τις οποίες αντιπροσωπεύει η συναισθηματική νοημοσύνη:
χαρακτήρας. Ο χαρακτήρας, γράφει ο κοινωνιολόγος Αμιτάι Ετζιόνι, «είναι ο
ψυχολογικός μυς, τον οποίον έχει ανάγκη η ηθική συμπεριφορά». Θεμέλιο του χαρακτήρα
είναι η αυτοπειθαρχία.
Η ενάρετη ζωή, όπως παρατήρησαν οι φιλόσοφοι ήδη από τον
Αριστοτέλη, βασίζεται στον αυτοέλεγχο. Ένα σημαντικό στήριγμα του χαρακτήρα,
είναι η ικανότητα να δίνει κανείς κίνητρα και καθοδήγηση στον εαυτό του, είτε
πρόκειται να ολοκληρώσει τη σχολική του μελέτη, είτε να τελειώσει τη δουλειά
του, είτε να ξυπνήσει το πρωί. Η ικανότητα να ελέγξουμε τις απολαύσεις μας και
να κατευθύνουμε την παρόρμησή μας για δράση, είναι μια βασική συναισθηματική
δεξιότητα, αυτή που αποκαλούμε «θέληση». Χρειάζεται θέληση για να διατηρήσουμε
το συναίσθημα υπό τον έλεγχο της λογικής.
Η δύναμη να ελέγχουμε και να παραμερίζουμε τις εγωκεντρικές
μας προτεραιότητες και παρορμήσεις, έχει ατομικά και κοινωνικά οφέλη: ανοίγει
το δρόμο στην ενσυναίσθηση, στην πραγματική διάθεση να ακούσουμε, να μπούμε στη
θέση του άλλου. Η ενσυναίσθηση οδηγεί στο ενδιαφέρον, στον αλτρουϊσμό και στη
συμπόνια. Η θεώρηση των πραγμάτων από τη σκοπιά του άλλου οδηγεί στην κατάρριψη
των προκαταλήψεων και στην ενίσχυση της ανεκτικότητας και της αποδοχής της
διαφορετικότητας. Αυτές οι ικανότητες είναι περιζήτητες στην ολοένα και πιο
πλουραλιστική κοινωνία μας, αφού επιτρέπουν στους ανθρώπους να συμβιώνουν με
αμοιβαίο σεβασμό, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για εποικοδομητική ανταλλαγή
απόψεων, που είναι και η πεμπτουσία της δημοκρατικής σκέψης και έκφρασης.
Ο φιλόσοφος Τζων Ντιούι εξέφρασε την άποψη, ότι μια
εκπαίδευση πάνω στην ηθική είναι πολύ πιο ισχυρή, όταν διδάσκεται με αφορμή
πραγματικά γεγονότα και όχι με αφηρημένο τρόπο. Αυτή είναι η μέθοδος της
συναισθηματικής παιδείας, η οποία συμβαδίζει με τη διαμόρφωση του χαρακτήρα,
την ηθική εξέλιξη και τις έννοιες του πολίτη και του συνανθρώπου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: « η συναισθηματική
νοημοσύνη», Daniel Goleman
